ავტორი: ნანო შვანგირაძე

ლიმფადენოპათია ხშირია და როგორც წესი, უმეტესწილად არ არის კლინიკურად მნიშვნელოვანი.

თუმცა, იგი შეიძლება  სერიოზული  დაავადების მნიშვნელოვანი გამოვლინებაც იყოს.

სხვადასხვა  დაავადების დროს, მდგომარეობის გაზვიადებული შეფასება და ბიოფსიის თავიდან არიდება კლინიცისტებისთვის დიდ გამოწვევას წარმოადგენს. ამასთანავე, აუცილებელია ლიმფადენოპათიის დროული  და სწორი შეფასება სერიოზული დაავადებების დროს.

ამ თემაში განხილულია ბავშვთა ასაკში პერიფერიული ლიმფადენოპათიის შეფასება და მიდგომები. აღნიშნული გზამკვლევი მიზნად ისახავს ჩამოაყალიბოს კლინიკური მსჯელობა კვლევის არარსებობის შემთხვევაში, რომელიც დაგვეხმარება ბავშვთა ასაკში აუხსნელი ლიმფადენოპათიის შეფასებაში.

ანატომია და განმარტებები

პერიფერიული ლიმფური კვანძების ჯგუფების მდებარეობა სქემატურად გამოსახულია ფიგურებში (სურათი 1 და სურათი 2).

სურათი 1.

სურათი 2.

“ლიმფადენოპათია” არის ლიმფური კვანძების გადიდება. გადიდების საზღვრები განსხვავდება ადგილმდებარეობის მიხედვით.

გადაჭრით რომ ვთქვათ, “ლიმფადენიტი” აღნიშნავს გადიდებულ ლიმფურ კვანძებს, რომლის გადიდების მიზეზიც ანთებითი პროცესია.  მაგრამ ის ხშირად გამოიყენება  “ლიმფადენოპათიის” ტერმინის შემცვლელად.

ზოგადი პრინციპები

მოცულობის და მნიშვნელობის შეფასება – უხშირესად პერიფერიული ლიმფადენოპათია ბავშვებში კეთილთვისებიანი და თვითგანკურნებადია. აუცილებელი არ არის ყველა პაციენტში მოხდეს ძირითადი ეტიოლოგიის იდენტიფიცირება, განსაკუთრებით პირველადი ჯანდაცვის რგოლში  ლიმფადენოპათიის პირველი ეპიზოდის დროს.

შეფასების გადაუდებელი აუცილებლობა და მოცულობა განისაზღვრება იმის მიხედვით, თუ რამდენად ავად არის პაციენტი და არის თუ არა სახეზე ასოცირებული კლინიკური ნიშნები, რომლებიც მიუთითებენ ლიმფადენოპათიის ავთვისებიანობაზე (ცხრილი 3).  თუ ბავშვი ავად არის შეფასების ტემპი სწრაფი უნდა იყოს. თუ ბავშვი კარგად გამოიყურება  პაციენტის გამოკვლევა შეიძლება იყოს გეგმიური. ზოგჯერ ლიმფური კვანძების გადიდება თავისთავად გაივლის ისე რომ მიზეზის ახსნა ვერ ხდება, მანამ  სანამ არ ჩატარდება  სხვადასხვა ინვაზიური დიაგნოსტიკური ტესტები.

ცხრილი 3.

კლინიკური მახასიათებლები, რომლებიც მიუთითებს პერიფერიული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვებში ავთვისებიან ან გრანულომატოზურ დაავადებებზე.

სისტემური სიმპტომები (ცხელება >1 კვირა, ღამის ოფლიანობა, წონაში კლება [სხეულის მასის >10% ])

სუპრაკლავიკლარული  (კისრის ქვედა) კვანძები.

გენერალიზებული ლიმფადენოპათია.

ფიქსირებული არამოძრავი კვანძები და სხვა ასოცირებული სიმპტომების არარსებობა.

არარბილი ლიმფური კვანძი >1სმ-ზე რომელიც ვლინდება ნეონატალურ ასაკში.

არარბილი ლიმფური კვანძი ≥2 სმ დიამეტრზე, იზრდება ზომაში ან არ პასუხობს 2 კვირიან ანტიბიოტიკოთერაპიას.

პათოლოგიური ცვლილებები გულმკერდის რენტგენოგრაფიულ კვლევაზე (განსაკუთრებით შუასაყრის მასა ან ჰილარული ადენოპათია).

პათოლოგიური ცვლილებები სისხლის საერთო ანალიზში. (მაგ. ლიმფობლასტები, ციტოპენია 1-ზე მეტ ხაზში).

მომატებული ლაქტატ დეჰიდროგენაზა.

ზედა სასუნთქი გზების (ყურის, ყელის და ცხვირის) სიმტომატიკის არარსებობა.

მუდმივად მომატებული ედს/ცრც ან ედს/ცრც-ს მატება ანტიბიოტიკოთერაპიის მიუხედავად.

საფეხურეობრივი მიდგომა –  ბავშვებში ლიმფადენოპათიის შეფასება ხდება ეტაპებად, ოთხი კვირის განმავლობაში.

●„ადრეული“ ექსციზიური ბიოფსია ეხება ბიოფსიას, როდესაც ბავშვი თავდაპირველად ხვდება რეფერალურ ცენტრში. (ექსციზიური ბიოფსია გულისხმობს, საკვლევი ან პათოლოგიური მასალის სრულად აღებას). ადრეული ექსციზიური ბიოფსია ნაჩვენებია იმ პაციენტებთან რომელთაც შემაშფოთებელი ასოცირებული სიმპტომები უვლინდებათ (ცხრილი 3); ის ასევე ნაჩვენებია საეჭვო არატუბერკულოზური მიკობაქტერიული (NTM) ინფექციისთვის (მაგ. მცირეწლოვანი ბავშვი ცალმხრივი, არამტკივნეული, კისრის და სახის  ლიმფადენიტით,  რომელიც დაფარულია იისფერი, თხელი კანით).

მათ, ვისაც არ აქვს შემაშფოთებელი მახასიათებლები:

•პირველი ეტაპი არის მდგომარეობის შეფასება და ისეთი მდგომარეობის მკურნალობა, რომლებიც აშკარად ვლინდება ანამნეზისა და გამოკვლევის საფუძველზე (მაგ. ხახის კულტურა A ჯგუფის სტრეპტოკოკული ფარინგიტისთვის, ჰეტეროფილური ანტისხეულები ან სპეციფიკური ტიტრები ეპშტეინ-ბარის ვირუსის ან ციტომეგალოვირუსის გამოსავლენად, Bartonella henselae-ს სეროლოგია კატის ნაკაწრის დაავადებაზე ეჭვის დროს, სამედიცინო ან ქირურგიული თერაპია NTM-სთვის (არატუბერკულოზური მიკობაქტერია)).

• თუ პირველადი შეფასების შემდეგ მიზეზი კვლავ გაურკვეველი რჩება, მეორე ეტაპი გულისხმობს გენერალიზებული ან ლოკალიზებული ლიმფური დაავადების ყველაზე გავრცელებული მიზეზების შეფასებას და/ან მკურნალობას (ადგილის მიხედვით) ან ანტიბიოტიკოთერაპიის 2-3 კვირიანი საცდელი კურსის ჩატარებას და დინამიკაში დაკვირვებას.

•თუ მიზეზი რჩება გაურკვეველი მეორე ეტაპის შეფასების და მკურნალობის შემდეგ და ლიმფდენოპათია არ მცირდება ზომაში, უნდა მოხდეს ნაკლებად გავრცელებული მიზეზების შეფასება, რომლებიც საჭიროებენ სპეციფიურ მკურნალობას (მაგ. tsbеrϲslosis).

• თუ ოთხკვირიანი დაკვირვების და/ან ემპირიული თერაპიის შემდეგ დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი და ლიმფური კვანძი ზომაში არ შემცირებულა, ამ შემთხვევაში ბიოფსია შეიძლება იყოს გამართლებული მიდგომა.

შეფასებისთვის საჭიროა შემდეგი პარაკლინიკური კვლევები:

1. სისხლის საერთო ანალიზი  (სისხლის სრული ფორმულა [СΒС],

2. ერითროციტების დალექვის სიჩქარე,

3. C-რეაქტიული ცილა [ΕЅR/CRР],

4. ლაქტატდეჰიდროგენაზა [LDH],

5.  სეროლოგია,

6.  კულტურები,

7. ვიზუალიზაცია,

8. ანტიმიკრობული თერაპიის ტესტირება და/ან ლიმფური კვანძის ბიოფსია. კვლევების ჩატარების თანმიმდევრობა ეყრდნობა ასოცირებულ სიმპტომებს, და რამდენად ლოკალიზებული ან გენერალიზებულია ლიმფადენოპათია.

ამ ეტაპობრივმა მიდგომამ, უმეტეს პაციენტებში შეიძლება თავიდან აგვაცილოს არასაჭირო ბიოფსია.

ლიმფადენოპათია შეიძლება გაქრეს ან მიზეზი აშკარა გახდეს შეფასების პერიოდში, მიუხედავად იმისა ჩატარდა თუ არა თერაპია. არ შეიძლება მხედველობის მიღმა დაგვრჩეს ისეთი დიაგნოზები, როგორიცაა ლეიკემია, ლიმფომა ან ტუბერკულოზი, შეფასების ოთხკვირიანმა პერიოდმა ნაკლებ სავარაუდოა, რომ სასიკეთოდ იმოქმედოს მსგავს მდგომარეობებზე.

შემაშფოთებელი მახასიათებლები — პერიფერიული ლიმფადენოპათიის დროს შემაშფოთებელი მახასიათებლებია:

●სისტემური სიმპტომები (ცხელება >1 კვირა, ღამის ოფლიანობა, წონის დაკლება [სხეულის წონის> 10 პროცენტი])

●სუპრაკლავიკულარული (კისრის ქვედა) კვანძების გადიდება.

●გენერალიზებული ლიმფადენოპათია.

● ფიქსირებული, არამტკივნეული კვანძები სხვა სიმპტომების არარსებობის შემთხვევაში.

●ლიმფური კვანძები რომელიც 1 სმ-ზე  ნაკლებია და ვლინდება ახალშობილთა პერიოდში (<1 თვის ასაკი).

●ლიმფური კვანძები რომელიც არის 2 სმ-ზე მეტი დიამეტრის და იგი გაიზარდა ზომაში საწყის ზომასთან შედარებით ან არ პასუხობს ორკვირიან ანტიბიოტიკოთერაპიას.

●პათოლოგიური გულმკერდის რენტგენოგრაფიის მონაცემი, განსაკუთრებით შუასაყარის წარმონაქმი ან ჰილუსის ლიმფადენოპათია.

● სისხლის საერთო ანალიზის პათოლოგიური მონაცემები (მაგ. ლიმფობლასტები, ციტოპენია ერთზე მეტ უჯრედულ ხაზში)

●მომატებული LDH (ლაქტატდეჰიდროგენაზა)

●ყურის, ცხვირისა და ყელის ინფექციური სიმპტომების არარსებობა.

● მუდმივი მომატებული ედს/ცრც ან მომატებული ედს და ცრც ანტიბიოტიკოთერაპიის მიუხედავად.

ჩატარდა რამოდეინიმე კვლევა, რომელიც მალიგნიზაციის და ისეთი ლიმფადენოპათიის დროს რომელიც მკურნალობას ემორჩილებოდა, შეეცადა ერთმანეთთან დაეკავშირებინა კლინიკური მონაცემები და ბიოფსიის შედეგები. ლიმფადენოპათიის მქონე 45 ბავშვში ჩატარებულ  (ბავშვთა ასაკი იყო 18 წელზე ნაკლები ხოლო საშუალო ასაკი 7.8 წელზე მეტი) რეტროსპეტრულ კვლევაში გამოვლინდა რომ მალიგნიზაციის რისკი იმატებდა თუ პერიფერიული ლიმფადენოპათია იყო არამოძრავი, ასევე პაციენტის ასაკი, ლიმფური ჯირკვლების ადგილის მდებარეობის რაოდენობა, სუპრაკლავიკულარული ლიმფადენოპათია და ფიქსირებული ლიმფური კვანძები,  პათოლოგიური რადიოლოგიური კვლევის შედეგები მეტად იყო ასოცირებული მალიგნიზაციასთან.

ფაქტორები, რომლებიც ვერ გვეხმარება ლიმფადენოპათიის კეთილთვისებიანი და ავთვისებიანი მიზეზების გარჩევაში, არის ცხელება,ხველა, სპლენომეგალია, კანის ერითემა, ფერის ცვლილება  ან ინდურაცია (ინდურაცია – ქსოვილის ან ორგანოს გამაგრება, გამკვრივება, მასში შეამერთებელი ქსოვილის ჩაზრდის გამო), ასევე რბილი კვანძები ან ლეიკოციტოზი.

მსგავს კვლევაში რომელიშიც მონაწილეობდა 123 პაციენტი (9-დან 25 წლამდე),  გამოვლინდა რომ ავთვისებიანი ან გრანულომატოზური დაავადების რისკი მაღალია პაციენტებში რომელთა  ლიმფური კვანძების ზომა 2 სმ-ზე მეტია, ამასთანავე თუ აღენიშნება გულმკერდის პათოლოგიური  რენტგენოგრაფიული მონაცემები, ყურის, ცხვირისა და ყელის სიმპტომების ნაკლებობა და ან  თან ერთვის სხვა სისტემური სიმპტომების არსებობა (მაგ. ღამის ოფლიანობა, წონაში კლება, ჰემოგლობინი ≤10 გ/დლ).

გლუკოკორტიკოიდების თავიდან აცილება – გლუკოკორტიკოიდებით მკურნალობა თავიდან უნდა იქნას აცილებული საბოლოო დიაგნოზის დადგენამდე. გლუკოკორტიკოიდულმა მკურნალობამ შეიძლება შენიღბოს ან შეაფერხოს ლეიკემიის, ლიმფომის ან ჰისტიოციტური დაავადების ჰისტოლოგიური დიაგნოზი. გლუკოკორტიკოიდები, როგორც წესი, გამოიყენება ამ დარღვევების ქიმიოთერაპიის ინდუქციური ფაზის დროს და პაციენტები, რომლებიც იღებდნენ გლუკოკორტიკოიდებს ინდუქციური თერაპიის დაწყებამდე, მიეკუთვნებიან უფრო მაღალი რისკის კატეგორიას ან შეიძლება არ იყვნენ ჩართული აღნიშნულ კვლევაში. გლუკოკორტიკოიდებით მკურნალობამ ასევე შეიძლება გააძლიეროს ინფექციური დაავადება.

საწყისი შეფასება

ისტორია – პერიფერიული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვის ანამნეზის მნიშვნელოვანი ასპექტები მოიცავს  ლიმფური კვანძების გადიდების დეტალურ გამოკითხვას, ასოცირებული სიმპტომების (ლოკალური და სისტემური), პოტენციური ზემოქმედების და წარსული სამედიცინო ისტორიის შესახებ (ცხრილი 4).

ცხრილი 4

პერიფერიული ლიმფადენოპათია ბავშვებში, ანამნეზის მნიშვნელოვანი ასპექტები.

მონაცემი	პოტენციური მაგალითი
მდებარეობა, დაწყება, ლიმფადენოპათია	გავლენას ახდენს ყველაზე სავარაუდო ეტიოლოგიებზე
ადგილობრივი ინფექციის სიმპტომები	ხველა: პნევმონია (ბაქტერიული, ვირუსული, სოკოვანი)ყელის ტკივილი: GAS, ადენოვირუსი, დიფტერია
ჰორნერის სინდრომი (მიოზი, ფტოზი, ანჰიდროზი) ან ოფსოკლონური მიოკლონუსი	ნეირობლასტომა, რაბდომიოსარკომა
კონსტიტუციური სიმპტომები (მაგ. ცხელება წონის დაკლება, ღამის ოფლიანობა, ართრალგია,  გამონაყარი)	შეიძლება მიუთითებდეს ავთვისებიან სიმსივნეზე, Mycobacterium tuberculosis, რევმატოლოგიურ დაავადებაზე ან კიკუჩის დაავადებაზე; ცხელება არ არის გამოსადეგი ინფექციური და არაინფექციური მიზეზების გარჩევისას
სტომატოლოგიური დაავადებები ან პირის ღრუ	ანაერობული ინფექცია, აქტინომიკოზი,  ენტეროვირუსული ჰერპანგინა, მარტივი ჰერპესვირუსული გინგივოსტომატიტი, ლანგერჰანსის უჯრედების ჰისტიოციტოზი.
კანის დაზიანება ან ტრავმა	Staphylococcus aureus, GAS, მარტივი ჰერპეს ვირუსი, კატის ნაკაწრის დაავადება, (Bartonella henselae), ტულარმია, ბუბონური შავი ჭირი (Yersinia pestis), დიფტერია.
გავრცელება
ავადობასთან კონტაქტი	სასუნთქი გზების ვირუსული ინფექცია, CMV, EBV, GAS,  M. tuberculosis
ცხოველის არაპასტერიზებული რძე	ბრუცელოზი, Mycobacterium bovis
თერმულად დაუმუშავებელი  (უმი) ხორცი	ტოქსოპლაზმოზი, ტულარემია.
ცხოველები:
კატა	კატის ნაკაწრის დაავადება, ტოქსოპლაზმოზი.
ცხვარი	ბრუცელოზი.
კურდღელი	ტულარემია.
ვრთხა	ბუბონური შავი ჭირი.
თევზის აკვარიუმი	Mycobacterium marinum.
მწერის, რწყილის, კოღოს, ბუზის ნაკბენი.	ლაიმის დაავადება, ბუბონური შავი ჭირი ტულარემია, ფილარიაზი.
მოგზაურობა	გეოგრაფიული რეგიონიდან გამომდინარე*, შეიძლება გაზარდოს გარკვეული  ინფექციების რისკი. (მაგ. ტულარემია, ბუბონური ჭირი, M. ტუბერკულოზი, წითელა, წითურა,  ლეიშმანიოზი, ტიფის ცხელება)
სექსუალური აქტივობა	სექსუალურად გადამდები დააავდებები, ჰეპატიტი B.
წარსული სამედიცინო ისტორია
მედიკამენტების ისტორია: ალოპურინოლი, ატენოლოლი, კაპტოპრილი, კარბამაზეპინი, ცეფალოსპორინები, ოქრო, ჰიდრალაზინი, პენიცილინი, ფენიტოინი, პრიმიდონი, პირიმეტამინი, ქინიდინი, სულფონამიდები, სულინდაკი	ასოცირდება ლიმფადენოპათიასთან
ასთმის ანამნეზი	ეოზინოფილური გრანულომატოზი პოლიანგიიტით (ჩარგ-სტრაუსის)
მორეციდივე ინფექციების ისტორია, კანის აბსცესები, ჩირქოვანი ადენიტი	ქრონიკული გრანულომატოზური დაავადება
აუტოიმუნური დაავადებები	აუტოიმუნური ლიმფოპროლიფერაციული დაავადებები
იმუნიზაციის სტატუსი	დიფტერია, წითელა, წითურა (თუ პაციენტი აცრილი არ არის)

ფიზიკური გამოკვლევა

ზოგადი გამოკვლევა — ფიზიკური გამოკვლევა ორიენტირებულია ადგილობრივი ან სისტემური დაავადების ან ინფექციის ნიშნებზე:

●წონა – წონაში კლება სხეულის წონის >10 პროცენტით შეიძლება მიუთითებდეს მდგომარეობის ავთვისებიანობაზე.

თავი, თვალები, ყურები, ცხვირი, ყელი.

• სკალპის ინფექცია – Tinea capitis
• კონიუნქტივალური ერითემა – კავასაკის დაავადება, ლეპტოსპიროზი
• ოკულოლანდულარული სინდრომი (კონიუნქტივიტი და პრეაურიკულური ადენოპათია) – კატის ნაკაწრის დაავადება, ტულარემია, მარტივი ჰერპეს ვირუსი [HSV], ადენოვირუსი ან პიოგენური ბაქტერიული ინფექცია (ანუ ოქროსფერი სტაფილოკოკი, A ჯგუფის სტრეპტოკოკი [GAS])
• ცხვირის ობსტრუქცია ან რბილი სასის დეპრესია – რაბდომიოსარკომა, ნაზოფარინგეალური კარცინომა.
• ოროფარინგეალური არე – სტომატოლოგიური პრობლემები, ფარინგიტი, ჰერპანგინა (სურათი 1ა), HSV გინგივოსტომატიტი (სურათი 2A-B)

სურათი 1ა.

სურათი 2A-B. ჰერპესული სტომატიტი.

სურათი 2A-B. ჰერპესული სტომატიტი.

სამ პაციენტთან გამოხატულია პირის ღრუს ინფექციის სპექტრი რომელიც განვითარდა ჰერპეს სიმპლექსის ვირუსით, დაავადების სიმპტომატიკა მერყეობს უსიმპტომოდან მძიმე მდგომაროებამდე.

(ა) პირველ პაციენტს აქვს ერთი ვეზიკულა ენაზე.

(ბ) მეორე პავციენტთან ვლინდება ლაბიალურ დაზიანებებს.

(C) მესამე პაციენტთან გამოხატულია სახეზე გავრცელება. მცირეწლოვან ბავშვში სახის დაზიანებით, ფლუორესცეინის საღებავი ჩაწვეთთდა მარცხენა თვალში, რათა გამოვლინდეს ტიპიური დენდრიტული წყლული ჰერპესული კერატიტი.

გულმკერდი – პათოლოგიური აუსკულტაციური ხმიანობა შეიძლება მიუთითებდეს სისტემურ პროცესზე (მაგ. ჰისტიოციტოზი, ასთმა, რომელიც შეიძლება ასოცირებული იყოს ეოზინოფილურ გრანულომატოზთან პოლიანგიიტთან; დიფუზური ფილტვის ლანგერჰანსის ჰისტიოციტოზი).

მუცელი – ჰეპატომეგალია (სისტემური პროცესი, როგორიცაა ებშტეინ-ბარის ვირუსი [EBV], ციტომეგალოვირუსი [CMV], ბრუცელოზი, ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსი [HIV], სიფილისი, ნეოპლასტიკური დაავადება, რევმატოლოგიური დაავადება), წარმონაქმნი მუცელში (მაგ. ნერობლასტომა).

კანი – ლოკალიზებული დაზიანებები (კატის ნაკაწრის დაავადება (სურათი 3), ტულარემია (სურათი 4), S. aureus ან GAS, HSV და ა.შ. გენერალიზებული გამონაყარი (ვირუსული დაავადება).

სურათი 3. ტიპიური პაპულარული დაზიანება კატის ნაკაწრის დაავადებით ბავშვის თითზე

სურათი 4.

ლიმფური კვანძები

●ლოკალიზაცია – ლოკალიზებული ლიმფადენოპათია (მხოლოდ ერთ რეგიონშია) ზოგადად მიუთითებს ლოკალურ მიზეზებზე და პათოლოგიური პროცესი უნდა იძებნებოდეს დრენირების ადგილზე (ცხრილი 2).

ბავშვთა ასაკში ლოკალური ლომფადენოპათიის მიზეზები.

ლიმფური კვანძების ჯგუფი	დრენირების ადგილი	მიზეზები
ოქციპიტალური	უკანა სკალპი და კისერი.	უხშირესი: სკალპის ინფექცია, მწერის ნაკბენი, სებორეა, როზეოლა (ჰერპესვირუს 6). ნაკლებად ხშირი: წითურა, მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემია.
უკანა აურიკულარული	ტემპორალური და პარიეტალური სკალპი	წითურა, როზეოლა.
წინა აურიკულარული (პრეაურიკულარული)	წინა და ტემპორალური სკალპი, გარეთა სასმენი მილი, ყურის ნიჟარა, ლატერალური კონიუქტივა და ქუთუთოები.	ხშირი: თვალის ან კონიუქტივის ინფექცია: მაგ ადენოვირუსი, ოკულოგლანდულარული სინდრომი. ნაკლებად ხშირი: კატის ნაკაწრის დაავადება, ტულარემია, ლისტერიოზი.
სუბმენტალური	ქვედა ტუჩის ცენტრალური ნაწილი, პირის ღრუს ქვედა ნაწილი	ენა, ღრძილები, ლოყის ლორწოვანი, დენტალური ინფექცია (მაგ: გინგივოსტომატიტი). ბეტა სტრეპტოკოკული ინფექცია (2 წელზე მცირე ასაკის ჩვილებში).
სუბმაქსილარული (სუბმანდიბულარული)	ლოყები, ცხვირი, ტუჩები, ენის წინა ნაწილი, ყბისქეშა ჯირკვალი, ლოყის ლორწოვანი.	ენა, ღრძილები, ლოყის ლორწოვანი, დენტალური ინფექცია, კარიესი, ქრონიკულად გამომშრალი ტუჩები.
ცერვიკალური ლიმფური კვანძები	თავი, ოროფარინქსი.	წინა: უხშირესად: ზ.ს.გ.ი, ფარინგეალური ინფექცია, პირის ღრუ, კისრის და თავის ინფექცია,პირველადი ბაქტერიული ადენიტი, ტუბერკულოზი, ებშტეინ-ბარის ვირუსი, ციტომეგალოვირუსი, კატის ნაკაწრის დაავადება, არატუბერკულოზური მიკობაქტერია. ნაკლებად ხშირი: ტულარემია, ტოქსოპლაზმოზი, დიფტერია, არაინფექციური მიზეზები (კავასაკის დაავადება, ჰოჩკინის ლიმფომა, ლიმფოსარკომა, რაბდომიოსარკომა, სარკოიდოზი).
		უკანა: ტოქსოპლაზმოზი, ებშტეინ ბარის ვირუსი, წითურა.
სუპრაკლავიკულარული	მარჯვენა:კისრის ქვედა ნაწილი და მედიასტინუმი. მარცხენა: კისრის ქვედა ნაწილი, მედიასტინუმი და  მუცელი.	სიმსივნე (ლიმფომა ან მეტასტაზური მდგომაროება).
იღლია	მკლავის დიდი ნაწილი, მხრის, ზედაპირული წინა და გვერდითი გულმკერდის და მუცლის ზედა კედელი.	ხშირი: კატის ნაკაწრის დაავადება; მკლავების ზედა ნაწილის პიოგენური ინფექციები; რეაქტიული რეაქცია კანის მთლიანობის დარღვევა. ნაკლებად ხშირი: ბრუცელოზი; Yersinia pestis; ვირთხის ნაკბენის ცხელება; ტოქსოპლაზმოზი; ფილარიოზი; ხელის ან მაჯის რევმატოლოგიური დაავადება
ეპიტროხლეარული	ხელი, წინამხარი, იდაყვი.	ხშირი: ვირუსული დაავადებები; სარკოიდოზი; ხელების ინფექცია ნაკლებად გავრცელებული: კატის ნაკაწრის დაავადება; ტულარემია; მეორადი სიფილისი; ხელის ან მაჯის რევმატოლოგიური დაავადება.
ინგვინალური	მუცლის ქვედა ნაწილი, სასქესო ორგანოები (პენისი, სკროტუმი, ვულვა), პერინეუმი, ფეხი და დუნდულოები.	ხშირი: პირველადი გენიტალური ჰერპესი; სიფილისი; გონოკოკური ინფექცია; ლიმფომა. ნაკლებად გავრცელებული: Y. pestis; შანკროიდი; ვენერიული ლიმფოგრანულომა; ფილარიოზი; კატის ნაკაწრის დაავადება; Mpox (მაიმუნის ყვავილი).
პოპლიტეალური	უკანა ფეხი და მუხლი.	ადგილობრივი ინფექცია.

თუმცა, ზოგიერთი სისტემური დაავადება შეიძლება გამოვლინდეს ადგილობრივი ლიმფადენოპათიით . მათ შორისაა შავი ჭირი (Yersinia pestis (სურათი 5)), ტულარემია და აგრესიული ლიმფომები.

სურათი 5

ცალმხრივ ლოკალიზებული ლიმფადენოპათია ვლინდება ჰოჯკინის ლიმფომის ან როზაი-დორფმანის დაავადების დროს, ხოლო ორმხრივი ლოკალიზებული ლიმფადენოპათია გვხვდება არაჰოჯკინის ლიმფომასა და აუტოიმუნურ ლიმფოპროლიფერაციულ დაავადებების დროს.

კეფის მცირე ზომის და პოსტაურიკურალური კვანძები ხშირია ჩვილებში, მაგრამ არა უფროსი ასაკის ბავშვებში. თუმცა, ბარდის მარცვლისოდენა მრავალობითი კეფის  ლიმფური კვანძი ხშირად გვხვდება ბავშვებში მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემის დროს. ცერვიკალური და საზარდულის კვანძები უფრო ხშირია ≥2 წელზე უფროსი ასაკის ბავშვებში, ვიდრე 6 თვემდე ასაკში. ეპიტროქლერული და სუპრაკლავიკულარული ლიმფადენოპათია იშვიათად გვხვდება ნებისმიერ ასაკში, თუ არ არის წარმოდგენილი კანის ინფექციები დაზიანებები კვანძის დისტალურად.

გენერალიზებული ლიმფადენოპათია (გულისხმობს ლიმფადენოპათიას რომელიც წარმოდგენილია ორ ან მეტ არათანმიმდევრულ რეგიონში) ჩვეულებრივ არის სისტემური დაავადების გამოვლინება (ცხრილი 1A-B). საზარდულის, სუბმანდიბულარული და აქსილარული კვანძების პალპაციით, (ღვიძლისა და ელენთის გარდა) შეიძლება განისაზღვროს, არის თუ არა ლიმფადენოპათია ლოკალიზებული ან გენერალიზებული.

ბავშვებში გენერალიზებული ლიმფადენოპათიის ყველაზე ხშირი ინფექციური მიზეზები

ინფექცია	კლინიკური ნიშნები, რომლებიც შეიძლება იყოს წარმოდგენილი.
ვირუსი
ებშტეინ-ბარის ვირუსი	ტონზილოფარინგიტი, სპლენომეგალია (>50%), ცხელება, სისუსტე, დაღლილობა, პერიორბიტალური შეშუპება.
ციტომეგალოვირუსი	ცხელება, სისუსტე, დაღლილობა, ზოგჯერ ჰეპატოსპლენომეგალია.
ჰერპეს სიმპლექსის ვირუსი	დაჯგუფებული ვეზიკულები; გინგივოსტომატიტი.
Varicella zoster ვირუსი	ჰერპეს სიმპლექსის ვირუსი.
ადენოვირუსი	სასუნთქი გზების სიმპტომები, ფარინგიტი, კონიუნქტივიტი.
წითურა	ცხელება და გამონაყარი; შეიძლება იყოს ასიმპტომური.
B ჰეპატიტის ვირუსი	მაღალი რისკის სექსუალური ქცევა, სისხლის პროდუქტების ზემოქმედება.
წითელა	მაკულოპაპულური გამონაყარი კრანიალური და კაუდალური პროგრესირებით, ხველა, ქოროზია, კონიუნქტივიტი, კოპლიკის ლაქები.
HIV	მორეციდივე ბაქტერიული ინფექცია, ოპორტუნისტული ინფექცია, ცხელება, დიარეა, ენცეფალოპათია, წონაში ცუდად მატება, ჰეპატოსპლენომეგალია.
სოკოვანი

ბავშვებში გენერალიზებული ლიმფადენოპათიის არაინფექციური მიზეზები

მდგომარეობა	შერჩეული კლინიკური ნიშნები, რომლებიც შეიძლება იყოს წარმოდგენილი
ნეოპლასტიური
პირველადი
ჰოჩკინის ლიმფომა	ჩვეულებრივ ვლინდება ცერვიკალური ლიმფადენოპათიის სახით; ადენოპათია შეიძლება იყოს ცალმხრივი; შეიძლება მოხდეს სუნთქვის დარღვევა.
არა-ჰოჩკინის ლიმფომა	სწრაფად მზარდი დიფუზური ადენოპათია, მუცლის ტკივილი, ღებინება; ადენოპათია ჩვეულებრივ ორმხრივია; შეიძლება მოხდეს სუნთქვის დარღვევა
მეტასტაზი
მწვავე ლიმფოციტური ან მიელოლეიკემია	ავადმყოფური გარეგნობა, სისხლდენა, ჰეპატოსპლენომეგალია, ანემია, თრომბოციტოპენია; კეფის კვანძები ხშირად გამოკვეთილია
ნეირობლასტომა	მუცლის მასა; ოპსოკლონუს-მიოკლონუსი პროპტოზი, პერიორბიტალური ექიმოზები, ცხვირის ობსტრუქცია, ჰორნერის სინდრომი, კანქვეშა კვანძები, სეკრეტორული დიარეა

ზომა – ლიმფური კვანძის ზომა, რომელიც ნორმად ითვლება, განსხვავდება ლიმფური კვანძის რეგიონისა და ბავშვის ასაკის მიხედვით. ახალშობილებში (<1 თვის ასაკი) ნორმალური ლიმფური კვანძები არის დიამეტრით  1 სმ-ზე ნაკლები.1 თვის და მეტი ასაკის ბავშვებში ნორმალური ლიმფური კვანძები უმეტეს რეგიონებში ძირითადად 1 სმ-ზე  ნაკლებია;

ნორმალური ლიმფური კვანძები ეპიტროქლეარულ მიდამოში, ჩვეულებრივ, დიამეტრით 0,5 სმ-ზე  ნაკლებია, ხოლო საზარდულის მიდამოში ნორმალური ლიმფური კვანძები, როგორც წესი, 1,5 სმ დიამეტრზე ნაკლებია. ნორმალური ლიმფური კვანძები ზომით უფრო დიდია ბავშვობაში (2-დან 10 წლამდე), ვიდრე მოგვიანებით ცხოვრებაში.

ავთვისებიანი დაავადების რისკი იზრდება ლიმფურ კვანძებში >2 სმ  დიამეტრით, თუმცა მალიგნიზაცია შეიძლება მოხდეს უფრო მცირე კვანძებშიც. 8 თვიდან 17 წლამდე ასაკში ჩატარდა 75 ბიოფსიის სერია,15 პაციენტს ჰქონდა კვანძები >3 სმ დიამეტრის. მათ შორის, 6 პაციენტს აღენიშნებოდა რეაქტიული ჰიპერპლაზია, 7 – გრანულომატოზური დაავადება და ორს – ლიმფომა.

კონსისტენცია – კვანძის კონსისნტენცია შეიძლება მიუთითებდეს ეტიოლოგიურ კატეგორიაზე:

•ფლუქტუაცია  ჩვეულებრივ მიუთითებს ინფექციის არსებობაზე კვანძის შიგნით; სწრაფად განვითარებადი ფლუქტუაცია და დრენაჟი მიუთითებს ბაქტერიულ ინფექციაზე, უმეტესად გამოწვეულია S. aureus ან GAS; სპონტანური დრენაჟი და/ან ფისტულის ტრაქტის წარმოქმნა, რომელიც ვითარდება კვირებიდან თვეების განმავლობაში, მიუთითებს მიკობაქტერიულ ინფექციაზე.

•მყარი (ფიბროზული) კვანძები ძირითადად გამოწვეულია სიმსივნით  ან წინა ანთებითი პროცესით.

•მტკიცე, რეზინის მსგავსი კვანძები შეიძლება მიუთითებდეს ლიმფომაზე ან ქრონიკულ ლეიკემიაზე; მწვავე ლეიკემიის კვანძები უფრო რბილია.

ფიქსაცია – ნორმალური ლიმფური კვანძები თავისუფლად მოძრაობენ კანქვეშა სივრცეში. პათოლოგიური კვანძები შეიძლება დაფიქსირდეს მეზობელ ქსოვილებზე (მაგ. ღრმა ფასცია) ინვაზირებული კიბოს ქსოვილი ან კვანძების მიმდებარე ქსოვილში ანთებით. ისინი ასევე შეიძლება დაფიქსირდნენ ერთმანეთზე  ერთი და იგივე პროცესებით.

მგრძნობელობა –  ლიმფური კვანძების, სწრაფმა ზომაში მატებამ შეიძლება გამოიწვიოს კვანძის კაფსულაში არსებული ტკივილის რეცეპტორებზე ზემოქმედება. მგრძნობელობა, როგორც წესი, ვლინდება ანთებითი პროცესების დროს, მაგრამ ის ასევე შეიძლება განვითარდეს კვანძში სისხლდენის, იმუნოლოგიური სტიმულაციის და მალიგნიზაციის გამო. ამრიგად, მგრძნობელობა არ არის განსაკუთრებით სასარგებლო ლიმფური დაავადების ინფექციური და არაინფექციური მიზეზების გარჩევისთვის.

საწყისი ლაბორატორიული შეფასება – საწყისი ლაბორატორიული შეფასება ფოკუსირებულია იმ მდგომარეობების შეფასებაზე, რომლებიც საეჭვოა ანამნეზისა და ფიზიკური გამოკვლევის საფუძველზე (მაგ. ხახის კულტურა GAS-ფარინგიტისთვის, ჰეტეროფილური ანტისხეულები ან სპეციფიკური ტიტრები EBV ან СMV მონონუკლეოზისთვის, სეროლოგია B. henselae-სთვის ს კატის ნაკაწრის დაავადების გამოსარიცხად) (ცხრილი 1A-B და ცხრილი 2).

დიაგნოსტიკური მიდგომა

გენერალიზებული ლიმფადენოპათია – გენერალიზებული ლიმფადენოპათია (პროცესი წარმოდგენილია  ორ ან მეტ არამიმდევრულ რეგიონში) ჩვეულებრივ არის სისტემური დაავადების გამოვლინება (ცხრილი 1A-B). ინფექციური გენერალიზებული ლიმფური დაავადება უფრო ხშირად გამოწვეულია ვირუსებით (მაგ. ციტომეგალოვირუსი [CΜV], ეპშტეინ-ბარის ვირუსი [EBV]) ან Mycobacterium tsberculosis, ვიდრე S. aureus ან A ჯგუფის Streptococcus [14] (GAS).

ადრეული ბიოფსიის ჩვენებები – ბავშვებს რომელთაც აღენიშნებათ  გენერალიზებული ლიმფადენოპათია და რომელიმე ქვემოთ ჩამოთვლილიდან უნდა ჩაუტარდეთ ადრეული ბიოფსია (ანუ, პირველად რეფერალურ ცენტრში) ყველაზე პათოლოგიურ კვანძში:

•სუპრაკლავიკულური კვანძები

• მასიურად გადიდებული ლიმფური კვანძები (ანუ >4 სმ)

• კვანძების ჯგუფი საერთო დიამეტრით >3 სმ.

საწყისი ტესტები – ლაბორატორიული შეფასება გენერალიზებული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვისთვის  განსხვავებულია და დამოკიდებულია ანამნეზურ მონაცემებზე და ფიზიკური გამოკვლევის შედეგებზე.  აფთუდეთის საწყისი შეფასება გენერალიზებული ლიმფადენოპათიის დროს მოიცავს:  (ცხრილი 5).

•სისხლის საერთო ანალიზი  (CΒC), დიფერენციალური რაოდენობა.

•ერითროციტების დალექვის სიჩქარე (EЅR) და C-რეაქტიული ცილა.

•ლაქტატდეჰიდროგენაზა (LDH).

• სეროლოგიური კვლევა СМV-სა და EBV-სთვის.

• სხვა ვირუსული დაავადებების სეროლოგია, რაც ემყარება ანამნეზ და გამოკვლევის შედეგებს. (ცხრილი 1A).

• ტუბერკულინის კანის ტესტირება (ТЅТ) .

•გულმკერდის რენტგენოგრაფია (CXR).

უზრუნველვყოფილ უნდა იქნეს შესაბამისი მკურნალობას ან დამატებითი გამოკვლევა, საწყისი შეფასების დროს გამოვლენილი მაჩვენებლების მიხედვით. (მაგ. მკურნალობა M. tսbеrϲսloѕiѕ, ყველაზე არანორმალური ლიმფური კვანძის ადრეული ბიოფსია იმ ბავშვებთან ვისაც აღენიშნება შუასაყარის წარმონაქმნი).

ეტაპობრივი მიდგომა ბავშვებში გენერალიზებული ლიმფადენოპათიის შეფასებისა და საწყისი მართვის მიმართ.

1. ისტორია და გამოკვლევა აშკარა მიზეზების მოსაძებნად

2. ყველაზე პათოლოგიური კვანძის ადრეული ბიოფსია: სუპრაკლავიკულური კვანძებიმასიურად გადიდებული კვანძები (ანუ >4 სმ)კვანძების ჯგუფი საერთო დიამეტრით >3 სმ.

3. პირველადი ტესტირება ჩვეულებრივ მოიცავს: CBC დიფერენციალით, ESR/CRPLDHსეროლოგია CMV და EBV-სთვისსეროლოგია სხვა ვირუსული დაავადებებისათვის, რაც ემყარება ანამნეზის და გამოკვლევის შედეგად მიღებულ მონაცემებს.TSTგულმკერდის რენტგენოგრაფია

4. ჩაატარეთ მკურნალობა ან დამატებითი შეფასება, საწყისი შეფასების დროს გამოვლენილ მაჩვენებლებზე დაყრდნობით.

5. როდესაც პირველადი შეფასების შემდეგ მიზეზი გაურკვეველი რჩება, გაიარეთ შემდეგი მეორე დონის ტესტები, თუ არსებობს შესაბამისი ჩვენებები.

მეორე დონის ტესტები –  ნაჩვენებია გენერალიზებული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვებში, სადაც დიაგნოზი გაურკვეველი რჩება თავდაპირველი შეფასების შემდეგ  და იგი დაბალი ხარისხის გამოვლენის უნარით ხასიათდება. ჩვენ ვასრულებთ  მეორე დონის ტესტებს, თუ ეს ნაჩვენებია პირველადი შეფასებით:

•სეროლოგიური ტესტირება B. henselae-ზე, ტოქსოპლაზმოზზე, ჰისტოპლაზმოზზე, კოკციდიომიკოზზე, ბრუცელოზზე, სიფილისზე, აივ-ზე და სხვა ვირუსებზე, რაზეც მიგვითითებს კლინიკური მახასიათებლები (ცხრილი 1A). პოზიტიური სეროლოგიის მქონე ბავშვს უნდა ჩაუტარდეს შესაბამისი მკურნალობა.

•ანტინუკლეარული ანტისხეულები, განიხილება  როგორც ვასკულიტის სინდრომების სკრინინგი (მაგ. სისტემური წითელი მგლურა, რევმატოიდული ართრიტი) (ცხრილი 1B).

ბიოფსიის ჩვენებები ოთხი კვირის განმავლობაში – ჩვენ ვიღებთ ყველაზე პათოლოგიური კვანძის ბიოფსიას ოთხი კვირის განამვლობაში თუ:

• ნებისმიერი ლიმფური კვანძი იზრდება ზომაში

• არსებობს ლიმფური კვანძი რომლის ზომაც 2 სმ  დიამეტრზე მეტი ან ტოლია და გამოხატულია რომელიმე ქვემოთ ჩამოთვლილთაგან ერთი:

– დიაგნოზი გაურკვეველი რჩება ოთხი კვირის შემდეგ.

– არ არის პასუხი იმ თერაპიაზე, რომელიც შეირჩა საწყისი ან მეორე დონის ტესტების დასკვნების საფუძველზე.

ლოკალიზებული ადენოპათია – ლოკალიზებული და ლიმფადენოპათიის მიზეზები განსხვავდება ლიმფური კვანძის რეგიონის მიხედვით (ცხრილი 2).

სუპრაკლავიკულარული ლიმფადენოპათია – სუპრაკლავიკულარული (კისრის ქვეშა) ლიმფური კვანძების პათოლოგია  ბავშვებში ავთვისებიან დაავადებებთან ასოცირდება, მათ შორის ლეიკემიასთან, ლიმფომასთან, ჰისტიოციტოზთან და ნეირობლასტომასთან.

ჩვენ ვაფასებთ იმ ბავშვებს, რომლებსაც აქვთ სუპრაკლავიკულარული ლიმფადენოპათია და პათოლოგიური პარაკლინიკური კვლევის შედეგები, სისხლის საერთო ანალიზში სპეციფიური ცვლილებები, ედს, LDH, გულმკერდის რენტგენოგრაფია და ლიმფური კვანძის ბიოფსია, თუ არ არის აშკარა კანის აბსცესი ან ცელულიტი, რომელიც დრენირდება ამ ლიმფურ კვანძში, ამ შემთხვევაში ჩვენ უზრუნველვყოფთ ანტიმიკრობულ თერაპიას. საჭიროა შესაბამისი მკურნალობა ან დამატებით შეფასება, რაც განისაზღვრება  საწყისს ტესტირებაზე დაფძნებით.

აქსილარული ლიმფადენოპათია — აქსილარული ლიმფადენოპათიის გავრცელებული მიზეზები მოიცავს   კატის ნაკაწრის დაავადებას და პიოგენურ ინფექციებს (მაგ: S. aureus, GAS)  მხრის ზედა ნაწილში. (ცხრილი 2).

ბავშვებისთვის და მოზარდებისთვის, რომლებსაც აქვთ აქსილარული ლიმფადენოპათიის აშკარა მიზეზი (მაგ. ექსპოზიცია და ტიპიური პაპულური დაზიანება (სურათი 3)), ჩვენ უზრუნველვყოფთ შესაბამის საწყის მკურნალობას.

აქსილარული ლიმფადენოპათიის დროს, სადაც მდგომარეობის აშკარა მიზეზი  არ ფიქსირდება, მიდგომა დამოკიდებულია ლიმფური კვანძების ზომაზე (ცხრილი 6):

ეტაპობრივი მიდგომა ბავშვებში აქსილარული ლიმფადენოპათიის შეფასებისა და საწყისი მართვის მიმართ

1. ანამნეზი და გამოკვლევა  ფოკუსირებულია აშკარა მიზეზების ან შემაშფოთებელი ნიშნების გამოვლენისკენ.

2. ადრეული ბიოფსია ნაჩვენებია შემაშფოთებელი ნიშნების მქონე ბავშვებთან.

4. როდესაც მიზეზი გაურკვეველი რჩება პირველადი შეფასების შემდეგ:

ყველაზე გრძელი დიამეტრის მქონე ლიმფური კვანძის ზომა მეტია ან ტოლი 2 სმ-ზე:

A. დონე CBC/დიფერენციალური, ESR/CRP, LDH, CXR  შემაშფოთებელი თვისებები: ჩაატარეთ ბიოფსია არ არის შემაშფოთებელი მახასიათებლები: ლიმფური კვანძის ან ლიმფური კვანძის დისტალური ინფექციის ნიშნების გამოვლენა: მიიღეთ კულტურები და სხვა მიკრობიოლოგიური კვლევები, როგორც მოწოდებულია. უზრუნველყავით ანტიბიოტიკოთერაპიის 10-დან 14-დღემდე ვადით  საცდელი კურსი, გამოიყენე ფართოსპექტრის ანტიბიოტიკოთერაპია ნაჩვენების მიხედვით. ინფექციის ნიშნები არ არის გამოხატული: დააკვირდით ორი-სამი კვირის განმავლობაში.

დადებითი პასუხი ანტიბიოტიკოთერაპიაზე/ფართო სპექტრის  ანტიბიოტიკოთერაპიზე ან დაკვირვების დროს დინამიკაში გაუმჯობესება. ზომის რეგრესია: დამატებითი შეფასება ან თერაპია არ არის ნაჩვენები.

ლიმფური კვანძი მეტია ან ტოლი 2 სმ დიამეტრის – ბავშვები რომელის აქსილარული ლიმფური კვანძის დიამეტრი მეტია ან ტოლი 2 სმ-ზე, საჭიროებს СВС/დიფერენციალურ რაოდენობას, ΕЅR/СRΡ, LDH, გულმკერდის რენტგენოლოგიური კვლევას და ასევე ვატარებთ ბიოფსიას, იმ შემთხვევაში თუ ბავშვს აქვს რაიმე შემაშფოთებელი კლინიკური გამოხატულება, რომელიც აღწერილია ცხრილ 3-ში.

ბავშვებს რომელთაც გამოხატული არ აქვთ შემაშფოთებელი ნიშნები, საჭიროა დინამიკაში დაკვირვება ორი-სამი კვირის განმავლობაში, ან ტარდება ანტიმიკრობული თერაპიის საცდელი კურსი, თუ ისტორია ან გამოკვლევა მიუთითებს ინფექციის არსებობაზე კვანძის შიგნით ან დისტალურად. ბავშვებს, რომლებსაც აქვთ ინფექციის ნიშნები, ანტიბიოტიკოთერაპიის დაწყებამდე ვიღებთ კულტურებს და სხვა მიკრობიოლოგიურ კვლევებს.

თუ დაკვირვებით ან ანტიმიკრობული თერაპიის ფონზე ლიმფადენოპათია ზომაში იკლებს, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

ჩვეულებრივ საჭიროა ბიოფსია, თუ მდგომარეობა არ პასუხობს  ანტიბიოტიკოთერაპიას ან ორი-სამი კვირის განმავლობაში.

ლიმფური კვანძის ზომა ნაკლებია 2 სმ დიამეტრზე  – 2 სმ-ზე ნაკლები დიამეტრის აქსილარული ლიმფური კვანძის საწყისი შეფასება და მართვა  დამოკიდებულია ინფექციის ასოცირებულ ნიშნებზე:

• როდესაც იღლიის ლიმფადენოპათია წარმოდგენილია <2 სმ დიამეტრით და სახეზეა ინფექციის სიმპტომები ან ნიშნები კვანძის შიგნით ან დისტალურად, ნაჩვენებია ემპირიული ანტიმიკრობული თერაპია.  ნაკაწრის დაავადება განსაკუთრებით ყურადსაღებია ბავშვებში რომლებთაც ურთიერთობა აქვთ კატებთან. საჭიროა კულტურა და სხვა მიკრობიოლოგიური კვლევები, თუ არსებობს ინფექციის აშკარა ადგილი ან ანამნეზი მიუთითებს ლიმფადენოპათიის გამომწვევ კონკრეტულ მიზეზზე.

•ბავშვებს, რომელთაც არ აქვთ გამოხატული ინფექციის ნიშნები, რეკომენდებულია დაკვირვება ორიდან სამ კვირამდე ვადით.

შემდგომი შეფასება და მართვა დამოკიდებულია დაკვირვების შედეგებზე ან ანტიმიკრობულ თერაპიაზე  არსებულ პასუხზე:

• თუ დაკვირვების ან ანტიმიკრობული თერაპიის ჩატარების დროს დაფიქსირდა ლიმფური კვანძის ზომაში კლება, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

• თუ დაკვირვებით ან ანტიმიკრობული თერაპიის დროს კვანძი ზომაში არ რეგრესდება, საჭიროა СBС,  TST-ს და ვიწყებთ ან ფართო სპექტრის ანტიმიკრობულ თერაპიას (მაგ. საზოგადოებაში შეძენილი მეთიცილინ-რეზისტენტული S. aureus-ის გადამფარავი [CA- MRSA] ან კატის ნაკაწრის დაავადება, თუ ადრე არ იყო გადაფარული და ბავშვს აქვს  კონტაქტი კატასთან ან დაინფიცირების წყაროსთან).

-თუ CBC-ს  შედეგი  მიუთითებს  ავთვისებიანი მდგომარეობის არსებობაზე (მაგ. ლიმფობლასტები, ციტოპენია ერთზე მეტ უჯრედულ ხაზში), ტარდება ადრეული ბიოფსია.

-თუ TST დადებითია, შეიძლება საჭირო გახდეს დამატებითი ტესტირება ტბერკულოზის ან არატუბერკულოზური მიკობაქტერიული ლიმფური დაავადების დიაგნოზის დასადგენად.

-თუ TST უარყოფითია და ანტიბაქტერიული თერაპიის/ფართე სპექტრის ანტიმიკრობული თერაპიის საპასუხოდ ლიმფადენოპათია ზომაში რეგრესირდა, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

-თუ TЅΤ უარყოფითია და ადენოპათია არ რეგრესირდება ზომით, ვიღებთ ΕSR, СRP და სეროლოგიას EBV, CMV, HIV და B. henselae-სთვის; ჩვენ ვაფასებთ სხვა ისეთ მდგომარეობებს, რომელიც გამოიხატება პირველადი შეფასების დროს. (ცხრილი 2).

-4 კვირის შემდეგ თუ დიაგნოზი კვლავ რჩება გაურკვეველი და ლიმფური კვანძი არ რეგრესირდა ზომაში ან არ არის პასუხი ანტიმიკრობულ თერაპიაზე/ფართე სპექტრის ანტიმიკრობულ თერაპიაზე ტარდება ბიოფსია.

საზარდულის ლიმფადენოპათია – ჩვილებსა და ბავშვებში საზარდულის ლიმფადენოპათიის ყველაზე გავრცელებული მიზეზები მოიცავს სქესობრივი გზით გადამდებ ინფექციებს (მაგ. მარტივი ჰერპეს ვირუსი, სიფილისი, გონორეა) და ლიმფომას. ბავშვებში და სხვა ასაკის წარმომადგენლებში ვისაც აქვთ საზარდულის ლიმფადენოპათია  და არსებობს მდგომარეობის გამომწვევი აშკარა მიზეზი (მაგ. კანის ან რბილი ქსოვილების დისტალური ინფექცია, სქესობრივი გზით გადამდები ინფექცია და აშ.) უზრუნველყოფილ უნდა იქნეს შესაბამისი მკურნალობა.

ბავშვებში და მოზარდებში როდესაც ვლინდება საზარდულის ლიმფადენოპათია და ვერ ხდება მდგომარეობის გამომწვევი მიზეზის იდენთიფიცირება, მაგრამ პაციენტს არ აღენიშნება ლიმფადენოპათიასთან ასოცირებული შემაშფოთებელი ნიშნები, მიდგომები განსხვავდება ლიმფური კვანძების ზომის მიზედვით, ასევე რამდენად მგრძნობიარეა და თან ახლავს თუ არა ინფექციის ნიშნები. (ცხრილი 7 ):

რბილი ლიმფური კვანძი რომლის ზომაც 2 სმ დიამეტრზე მეტი ან ტოლია – ბავშვთა ასაკში საზარდულის ლიმფადენიტით როდესაც ზომა ≥2 სმ  დიამეტრზე, ნაჩვენებია ფართე სპექტრის საცდელი  ანტიბიოტიკოთერაპია 10-დან 14-დღიანი ვადით, რომელიც  მოიცავს CA-MRSA და/ან B. henselae. ბავშვებში კატის ნაკაწრის გამომწვევის გადაფარვას) თუ ლიმფური კვანძი არ იკლებს ზომით და არ იზრდება თერაპიის დროს.

•თუ თერაპიის დროს ლიმფური კვანძი რეგრესირდება, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

•თუ ლიმფური კვანძი არ შემცირდა ზომაში ანტიბიოტიკოთერაპიასთან ერთად, ვიღებთ სსა-ს, ედს/ცრც, СХR, ΤSΤ და B. henselae სეროლოგიას (ბავშვებთან რომელთაც შეხება აქვთ კატასთან). რეკომენდებულია რეფერალი ან  შესაბამისი მკურნალობა, რომელიც ეფუძვნება ამ ტესტების  შედეგებს.

•4 კვირის შემდეგ ვიღებთ ბიოფსიას, თუ დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი და ლიმფური კვანძი არ რეგრესირებულა ზომაში ან არ არის პასუხი ანტიმიკრობულ თერაპიაზე/ფართე სპექტრის ანტიმიკრობულ თერაპიაზე.

≥2 სმ დიამეტრის, არამგრძნობიარე, სიმპტომებით ან ინფექციის ნიშნებით – ბავშვებისთვის არამგრძნობიარე ინგუინალური ლიმფადენოპათიის დროს როდესაც ზომა  ≥2 სმ დიამეტრზე და ვლინდება ინფექციის სიმპტომები ან ნიშნები კვანძის შიგნით ან დისტალურად, ვიღებთ ბაქტერიულ და სოკოვან კულტურებს. ან სხვა კვლევები რომელიც შესაძლოა ჩატარდებს ემყარება ანამნეზს, მაგ ვატარებთ და B. henselae სეროლოგიას (ბავშვებში რომლებსაც შეხება აქვთ კატებთან) და საჭიროა ანტიბიოტიკოთერაპიის 10-დან 14-დღიანი საცდელი კურსი თუ ლიმფური კვანძი ზომაში არ რეგრესდება ან არ იზრდება ზომაში თერაპიის დროს.

• თუ ლიმფური კვანძი რეგრესირდება ანტიმიკრობული თერაპიის/ფართე სპექტრით ანტიმიკრობული თერაპიის ფონზე, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

• თუ ლიმფური კვანძის ზომა არ რეგრესირებს თერაპიის დროს, დიაგნოზის ვერიფიცირების მიზნით ვატარებთ პარაკლინიკურ კვლევებს – სსა, ედს, ცრც და CXR. (ცხრილი 3).

•თუ დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი, ლიმფური კვანძი არ რეგრესირდა ზომაში ან არ არის სათანადო პასუხი ანტიმიკრობულ თერაპიაზე/ფართე სპექტრის ანტიმიკრობულ თერაპიაზე, 4 კვირის შემდეგ რეკომედებულია ბიოფსია.

უმტკივნეულო ლიმფადენიტი, ზომით ≥2 სმ დიამეტრი,  თან არ ახლავს ინფექციის სიმპტომები ან ნიშნები – ბავშვებისთვის, რომლებსაც აქვთ ფიქსირებული საზარდულის ლიმფადენოპათია ≥2 სმ დიამეტრით და არ აქვთ ინფექციის ნიშნები ან სიმპტომები კვანძის შიგნით ან დისტალურად, ვუტარებთ სსა-ს, ედს-ს, ცრც-ს, LDH, СХR და მუცლის ულტრასონოგრაფიას, მუცლში არსებული წარმონაქმნის და/ან მუცლის ლიმფადენოპათიის აღმოსაჩენად. შემდგომი შეფასება და მართვა დამოკიდებულია აღნიშნული კვლევების შედეგებზე.

•თუ პირველადი შეფასება გამოავლენს შემაშფოთებელ მახასიათებლებს (ცხრილი 3), მუცელში არსებეულ წარმონაქმნს ან მუცლის ლიმფადენოპათიას, ნაჩვენებია ადრეული ბიოფსიის ჩატარება.

•თუ თავდაპირველი შეფასების შედეგები არ არის შემაშფოთებელი, არ ფიქსირდება მუცელში არსებული წარმონაქმნი ან ლიმფადენოპათია და მიზეზი გაურკვეველი რჩება (მათ შორის ფარული ბაქტერიული ინფექციის შესაძლებლობის ჩათვლით, ჩვენ ვატარებთ TЅΤ-ს და ვატარებთ 10-დან 14-დღიან ანტიბიოტიკოთერაპიის საცდელ კურსს).

-თუ ТЅТ დადებითია, შესაძლოა საჭირო გახდეს დამატებითი ტესტირება ტბერკულოზის ან არატუბერკულოზური მიკობაქტერიული ლიმფადენიტის  დიაგნოზის დასადგენად.

-თუ TЅT უარყოფითია და ლიმფური კვანძი ზომაში რეგრესირებს ანტიმიკრობული თერაპიის დროს, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

-თუ ТЅΤ უარყოფითია და ლიმფური კვანძი არ რეგრესირებს ზომაში ანტიმიკრობული თერაპიის დროს, ვიღებთ დამატებით მიკრობიოლოგიურ კვლევებს, როგორც ეს მითითებულია ანამნეზში და გამოკვლევებში (ცხრილი 2). ჩვენ გთავაზობთ რეფერალს ან შესაბამის  მკურნალობას რომელიც კვლევის შედეგებს ეყრდნობა.

ბიოფსია რეკომენდებულია ოთხი კვირის შემდეგ, თუ დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი და ლიმფური კვანძი არ შემცირდა ზომაში ან არ არის პასუხობს ანტიმიკრობულ თერაპიას/ფართე სპექტრის ანტიბიოთიკოთერაპიას.

თუ ლიმფური კვანძის ზომა <2 სმ დიამეტრზე–  ბიოფსია განიხილება იმ  ბავშვებთან, რომლებსაც აქვთ საზარდულის ლიმფური კვანძის დიამეტრი <2 სმ და თუ მათ ამასთანავე აქვთ საყურადღებო გამოხატულებებიც (ცხრილი 3).

ჩვეულებრივ რეკომენდებულია დაკვირვება ბავშვებთან, რომლებსაც აქვთ საზარდულის ლიმფადენოპათია <2 სმ დიამეტრით და თუ მათ არ აქვთ შემაშფოთებელი ნიშნები. დაკვირვება რეკომენდებულია იმ შემთხვევაშიც თუ ლიმფური კვანძი ნორმის ფარგლებს არ უბრუნდება ოთხი კვირის შემდეგ.

ცერვიკალური ლიმფადენოპათია — ბავშვებში და მოზარდებში კისრის ლიმფადენოპათია და ცხადი გამომწვევი მიზეზი(მაგ. GAS-ფარინგიტი), ჩვენ უზრუნველვყოფთ საწყისს მკურნალობას, როგორც ჩვენებით არის მოწოდებული.

არ ვლინდება ინფექციის სიმპტომები და ნიშნები, ლიმფური კვანძის ზომა 2 სმ დიამეტრზე ნაკლებია – ბავშვებს რომელთაც აღენიშნებათ კისრის ლიმფური კვანძების გადიდება და ზომა <2 სმ-ზე,  მდგომარეობა არ ასოცირდება ლიმფურ კვანძში ან დისტალურ მიდამოში ინფექციის არსებობასთან და არ არის გამოხატული შემაშფოთებელი ნიშნები და არ ვლინდება ლიმფადენოპათიის აშკარა მიზეზი, რომელიც ეფუძნება ანამნეზს და გამოკვლევის შედეგებს, რეკომედებულია დაკვირვება 10-დან 14 დღემდე (ცხრილი 8).

• თუ დაკვირვების დროს ლიმფური კვანძი რეგრესირდება, დამატებითი შეფასება აღარ არის საჭირო.

•თუ ლიმფური კვანძი არ რეგრესირებულა ან არ გადიდებულა,  შეიძლება ნაჩვენები იყოს ანტიბიოტიკოთერაპიის კურსი. რეკომენდებულია პარაკლინიკური კვლევის ჩატარება სსა, ედს/ცრც და სეროლოგია EBV, СМV და აივ ინფექციისთვის; და შეაფასეთ კავასაკის დაავადება და კისრის ლიმფური დაავადების სხვა იშვიათი მიზეზები, რაზეც  მიგვითითებს ანამნეზი და გამოკვლევები.

ბიოფსიას ვიღებთ ოთხი კვირის შემდეგ, თუ დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი და ლიმფური კვანძი არ შემცირდა ზომაში. თუმცა, მუდმივი დაკვირვებაც შეიძლება იყოს გონივრული, თუ არ არის შემაშფოთებელი მახასიათებლები.

●ინფექციის სიმპტომები ან ნიშნები არ არის გამოხატული და ლიმფური კვანძის ზომა ≥2 სმ დიამეტრზე – ბავშვებისთვის რომელთაც აღენიშნებათ ცერვიკალური ლიმფადენოპათია ≥2 სმ-ზე, ინფექციის და  შემაშფოთებელი ნიშნების აღმოსაჩენად , ჩვენი საწყისი შეფასება მოიცავს სსა-ს, ედს/ცრც-ს და CXR.

•თუ თავდაპირველი შეფასება გამოავლენს მალიგნიზაციისათვის დამახასიათებელ ნიშნებს (ცხრილი 3), რეკოემდებულია ადრეული ბიოფსიის ჩატარება.

•თუ თავდაპირველი შეფასება არ მიუთითებს სიცოცხლისთვის საშიშ დაავადებაზე, მაგრამ ლიმფადენოპათიის მიზეზი რჩება გაურკვეველი (მათ შორის შესაძლოა ფარული ინფექციის არსებობა), რეკომედებულია TЅΤ და ტარდება ანტიბიოტიკოთერაპიის 10-დან 14-დღიანი კურსი.

-თუ TST დადებითია, შეიძლება საჭირო გახდეს დამატებითი ტესტირება ტუბერკულოზის ან არატუბერკულოზური მიკობაქტერიული ლიმფადენიტის დიაგნოზის დასადგენად.

-თუ ТЅΤ უარყოფითია და ლიმფური კვანძი რეგრესირდება ანტიმიკრობული თერაპიის დროს, დამატებითი შეფასება არ არის საჭირო.

– თუ TЅТ უარყოფითია და ლიმფური კვანძი არ რეგრესირებს ანტიმიკრობული თერაპიის დროს, ჩვენ ვიღებთ სეროლოგიას EBV, СMV და აივ-ზე და ვაფასებთ კავასაკის დაავადებას და ცერვიკალური ლიმფადენოპათიის სხვა იშვიათ მიზეზებს, რაზეც მიგვითითებს ანამნეზური მონაცემები და გამოკვლევის შედეგები.

•თუ 4 კვირის შემდეგ  დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი და ლიმფური კვანძი ზომაში არ რეგრესირებულია, რეკომენდებულია ბიოფსია.

ეპიტროქლეარული ლიმფადენოპათია – ეპიტროქლეარული ლიმფადენოპათია შეიძლება ასოცირებული იყოს ლეიკემიასთან.

ეპიტროქლეარული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვებისთვის ვიღებთ CBC დიფერენციალურ რაოდენობას, ΕSR/SRP, ლაქტატდეჰიდროგენაზას და B. henselae სეროლოგიას.  ბიოფსია განიხილება შემაშფოთებელი გამოხატულებების მქონე ბავშვებში (ცხრილი 3). ბავშვებს რომელთაც არ აქვთ გამოხატული შემაშფოთებელი ნიშნები, რეკომენდებულია მკურნალობა ან დამატებით შეფასება საწყისი გამოკვლევის შედეგებზე დაყრდნობით. თუ ლიმფური კვანძი ზომაში არ რეგრესირებს ოთხი კვირის განმავლობაში, ტარდება ლიმფური კვანძის ბიოფსია, მაშინაც კი, თუ კვანძის ზომა არის 2 სმ-ზე ნაკლები  დიამეტრის. თუმცა, ხანგრძლივი დაკვირვებაც შეიძლება იყოს გონივრული, თუ გამოხატული არ არის შემაშფოთებელი მახასიათებლები.

სხვა ლოკალიზებული ლიმფადენოპათია

●შემაშფოთებელი თავისებურებები – ბავშვებში თავის ან პოპლიტეალური რეგიონის ლოკალიზებული ლიმფადენოპათიის დროს, როდესაც  გამოხატულია შემაშფოთებელი თავისებურებები, (ცხრილი 3)   პირდაპირ რეკომედებულია ბიოფსია.

● თუ არ არის შემაშფოთებელი ნიშნები – თავის ლოკალიზებული ლიმფადენოპათიის დროს (კეფის, უკანა ყურის, პრეაურიკულარული, სუბმენტალური, ქვედა ყბისქვეშა) ზოგადად დაკავშირებულია თავის, კონიუნქტივის ან ოროფარინქსის ლოკალურ ინფექციებთან და მიზეზი ხშირად აშკარაა პირველადი შეფასების შემდეგ (მაგ. tinea capitis, სტომატოლოგიური ინფექცია) (ცხრილი 2). პოპლიტალური რეგიონის ლოკალიზებული ლიმფადენოპათია, ზოგადად, დაკავშირებულია ფეხისა და მუხლის უკანა ლოკალურ ინფექციებთან და მიზეზი ხშირად აშკარაა პირველადი შეფასების შემდეგ.

თუ აშკარა მიზეზის გამო ოთხი კვირის განმავლობაში დაკვირვების ან მკურნალობის შემდეგ, თავის ან პოპლიტეალური რეგიონის ლიმფური კვანძები არ რეგრესირებული ზომაში და აქვთ 2 სმ-ზე მეტი  დიამეტრი, ჩვეულებრივ ტარდება ლიმფური კვანძის ბიოფსია.

დიაგნოსტიკური ტესტები

ბავშვებში პერიფერიული ლიმფადენოპათიის შეფასებისას დიაგნოსტიკური ტესტები შეიძლება მოიცავდეს სისხლის სრულ რაოდენობას (СBС), ერითროციტების დალექვის სიჩქარეს (ESR)/C-რეაქტიული ცილას (CRP), ლაქტატდეჰიდროგენაზას (LDH), მიკრობიოლოგიური ტესტებს, ტუბერკულინის კანის ტესტირებას (TST). გულმკერდის რენტგენოგრაფიას (CХR), ულტრასონოგრაფიას, საცდელი ანტიმიკრობული თერაპიისა და ლიმფური კვანძის ბიოფსიას. ტესტების და/ან ანტიბიოტიკოთერაპიის ცდის დრო და თანმიმდევრობა განსხვავდება გადიდებული კვანძების ადგილ(ებ)სა და ზომაზე და მასთან დაკავშირებულ კლინიკურ მახასიათებლებზე.

CBC და ESR/CRP – CBС-ის და დიფერენციალური შედეგები შეიძლება მეტ-ნაკლებად მხარს უჭერდეს კონკრეტულ დიაგნოსტიკურ მოსაზრებებს.

მაგალითად:

●ციტოპენია ერთზე მეტ უჯრედულ ხაზში – ლეიკემია, ლიმფომა, ძვლის ტვინის მეტასტაზური დაავადება (მაგ. ოსტეობლასტომა), სისტემური წითელი მგლურა (SLE), აუტოიმუნური ლიმფოპროლიფერაციული სინდრომი.

●იზოლირებული ლეიკოპენია ან ნეიტროპენია – ვირუსული ინფექცია, ლეიკემია.

●ლეიკოციტოზი მარცხნივ გადახრით – ბაქტერიული ინფექცია.

●ატიპიური ლიმფოციტები – ეპშტეინ-ბარის ვირუსი, ციტომეგალოვირუსი, ადამიანის ჰერპესვირუსი.

●ეოზინოფილია – პარაზიტული ინფექცია.

●ანემია – SLE, M. tσbеrϲσlοѕis.

●თრომბოციტოზი – კავასაკის დაავადება.

ედს და ცრც არის მწვავე ფაზის რეაქტიული ნივთიერებები. ESR და/ან CRR-ის მატება არის ანთების არასპეციფიკური მარკერი: ის არ განასხვავებს ინფექციას ანთების სხვა მიზეზებისგან (მაგ. მალიგნიზაცია, რევმატოლოგიური დაავადება). გაურკვეული ეტიოლოგიის პერიფერიული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვის შეფასებისას, ESR და/ან SRP-ის მომატება ზრდის შეშფოთების დონეს. მუდმივი ან მზარდი აწევა, მიუხედავად ანტიმიკრობული თერაპიის საცდელი პერიოდისას, ხაზს უსვამს შესაძლო ბიოფსიის საჭიროებას.

ლაქტატდეჰიდროგენაზა – LDH განთავსებულია სისხლის თეთრ და წითელ უჯრედებში, ასევე ღვიძლისა და კუნთების უჯრედებში. პერიფერიული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვებში, LDH მომატებული დონე შეიძლება იყოს გამოწვეული:

●ინფექციით (მაგ. მწვავე ჰეპატიტი, ტუბერკულოზის, ჰისტოლაზმოზი, ტოქსოპლაზმოზი)

• ჰემოლიზით
• მალიგნიზაცი (მაგ.ლეიკემია, ლიმფომა, სათესლე ჯირკვლის ჩანასახ – უჯრედოვანი სიმსივნე, სიმსივნის ლიზისის სინდრომი)
• რევმატოლოგიური დაავადებები (მაგ. SLE, რევმატოიდული ართრიტი)

კულტურები და სეროლოგია –  კულტურის და სეროლოგიის ჩატარების ჩვენებები დამოკიდებულია კლინიკურ გარემოებებზე:

• ხახის ნაცხის კულტურა A ჯგუფის სტრეპტოკოკისთვის (GAS) – ნაჩვენებია ბავშვებში რომელთაც აღენიშნებათ ცერვიკალური ლიმფადენოპათია  მწვავე ექსუდაციური ტონზილოფარინგიტის მქონე ვირუსული ნიშნების გარეშე (მაგ. რინორეა).
• სისხლის კულტურები – ბავშვები, რომლებთანაც  საეჭვოა ბაქტერიული ინფექცია.
• კანის დაზიანებებიდან დრენაჟის ბაქტერიული კულტურები – კანის სადრენაჟო დაზიანებების მქონე ბავშვები.
• კანის დაზიანებების სოკოვანი კულტურები ან სოკოვანი სეროლოგია (მაგ. კოქციდიომიკოზი, ჰისტორლაზმოზი, ბლასტომიკოზი) – ბავშვის ანამნეზი მიუთითებს სოკოვან ინფექციაზე და არ არის სათანადო პასუხი ანტიბაქტერიულ თერაპიაზე.
• კუტურა ლიმფური კვანძებიდან –  ბავშვები რომლებიც გამოიყურებიან ავად და აღენიშნებათ ლოკალიზებული ლიმფადენოპათია, კულტურისთვის მასალის მიღება შესაძლებელია ექსციზიური ბიოფსიით (თუ ტუბერკულოზური ან არატუბერკულოზური მიკობაქტერიული ინფექციის არსებობაზე არის ძლიერი ეჭვი), ნემსით ასპირაციით ან ჭრილობითა და დრენაჟით; აბსცესის სითხე უნდა გაიგზავნოს  ბაქტერიული  (აერობული და ანაერობული), მიკობაქტერიული და სოკოს  კულტურის გამოკვლევისთვის.
•  სეროლოგიური ტესტირება – ტარდება პირველადი შეფასების შემდეგ საეჭვო დიაგნოზის დასადასტურებლად ან შემდგომი შეფასებისთვის იმ ბავშვებში, რომლებშიც დიაგნოზი რჩება გაურკვეველი საწყისი შეფასების შემდეგ; სეროლოგიური ტესტ(ებ)ის არჩევანი განსხვავდება ადგილის და მასთან დაკავშირებული კლინიკური მახასიათებლების მიხედვით (ცხრილი 1A და ცხრილი 2).
• ტუბერკულინის კანის ტესტი – TSТ მითითებულია M. tσbеrϲulοsiѕ ინფექციის სკრინინგისთვის.
• გულმკერდის რენტგენოგრაფია – პერიფერიული ლიმფადენოპათიის დროს, გადაწყვეტილებები გულმკერდის რენტგენოგრაფიის ჩატარებასთან დაკავშირებით მიიღება ინდივიდუალურად.

 გულმკერდის რენტგენოგრაფია ნაჩვენებია:

• გენერალიზებული ლიმფადენოპათია.
• სუპრაკლავიკულური ლიმფადენოპათა.
• ცერვიკალური ან ინგუინალური ლიმფოადენოპათია როდესაც ზომა ≥2 სმ დიამეტრის, და პაციენტებს არ აქვთ ინფექციის ნიშნები ან სიმპტომები ან აქვთ ინფექციის სიმპტომები და ნიშნები, მაგრამ არ უპასუხეს საცდელ ანტიმიკრობული თერაპიას.
• ბავშვებში, რომლებსაც აქვთ ლიმფადენოპათია, გულმკერდის რენტგენოგრაფია ტარდება  შუასაყარის მასების გამოსავლენად ან ჰილარული ადენოპათიის იდენთიფიცირებისთვის.

მედიასტინური მასა მისი ლოკალიზაციის მიხედვით  შეიძლება მიუთითებდეს ლიმფომაზე ან სხვა ავთვისებიან მდგომარეობაზე.

ჰილარული ადენოპათია შეიძლება მიუთითებდეს სარკოიდოზზე, ტუბერკულოზზე ან ჰოჯკინის ლიმფომაზე.

გულმკერდის რენტგენოლოგიური დასკვნები ასევე შეიძლება იყოს გამოსადეგი ლიმფადენოპათიის სხვა მიზეზის დადგენისთვის (მაგ. ფილტვის ინფილტრატები კოქციდიომიკოზის ან ჰისტორლაზმოზის მქონე ბავშვებში).

ულტრაბგერითი კვლევა – ლიმფური კვანძის ულტრაბგერითი კვლევა შეიძლება იყოს გამოსადეგი აბსცესის არსებობისა და გავრცელების დასადგენად თუ ლიმფური კვანძების მანუალური კვლევით აშკარა არ არის ფლუქტუაცია. ლიმფური კვანძის ულტრაბგერითი კვლევით ასევე შეიძლება მოხდეს მეტასტაზების დიფერენცირება. თუმცა, ულტაბგერითი კვლევით აღწერილი  მახასიათებლები არ იძლევა საბოლოო ინფორმაციას, ამიტომ ბიოფსია ხშირად საჭიროა ულტრაბგერით მიღებული შედეგების მიუხედავად.

მუცლის ულტრაბგერითი კვლევა შეიძლება იყოს გამართლებული  აუხსნელი ინგვინალური და ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვებში, რომლებსაც არ აქვთ ინფექციის სიმპტომები, ვეეძებთ მუცელში არსებულ მასებს და/ან მუცლის ლიმფუროიდურ დაავადებას, რაც შეიძლება ასოცირებული იყოს ავთვისებიან მდგომარეობასთან (მაგ. ნეირობლასტომა ან ლიმფომა).

ანტიბიოტიკოთერაპიის საცდელი კურსი – ანტიბიოტიკოთერაპიის ტესტირება არის როგორც დიაგნოსტიკური, ასევე თერაპიული ჩარევა ლოკალიზებული ლიმფადენოპათიის მქონე ბავშვებთან, გაურკვეველი დიაგნოზის დროს როდესაც სახეზე არ არის შემაშფოთებელი გამოვლინებები. ანტიბიოტიკების საცდელი თერაპია შეიძლება ჩატარდეს ინფექციის სიმპტომებისა და ნიშნების არარსებობის შემთხვევაშიც კი, რადგან ლოკალიზებული (არასუპრაკლავიკულური) ადენოპათია ხშირად გამოწვეულია S. aureus, GAS, ატიპიური მიკობაქტერიებით ან B. henselae-ით.

საწყისი მკურნალობა – რეკომენდებულია საწყის ემპირიული დაფარვა GAS-ისა და S. aureus-ისთვის. ანტიბიოტიკების არჩევანზე გავლენას ახდენს საზოგადოებასთან ასოცირებული მეთიცილინ-რეზისტენტული S. aureus (CA-MRSA) პრევალენტობა:

• მაღალი CA-MRSA პრევალენტობა – კლინდამიცინი.

• დაბალი CA-MRSA პრევალენტობა – პირველი თაობის ცეფალოსპორინი (მაგ. ცეფალექსინი) ან ამოქსიცილინი-კლავულანატი.

კატებთან ან კნუტებთან შეხების მქონე პაციენტებისთვის, რეკომენდებულია აზითრომიცინი.

ფართე სპექტრის ანტიბიოტიკოთერაპია – თუ პაციენტის სისტემური სიმპტომები (მაგ. ცხელება) არ გაუმჯობესდება 72 საათის განმავლობაში ან ლიმფური კვანძი იზრდება ზომაში (მკურნალობის ნებისმიერ ეტაპზე), პირველი ნაბიჯი ზოგადად არის ანტიმიკრობული დაფარვის გაფართოება. იმ  პათოგენების, გათვალისწინება რომლებიც თავდაპირველად არ იყო ჩართული. მაგალითად:

• პაციენტებისთვის, რომლებიც თავდაპირველად მკურნალობდნენ პირველი თაობის ცეფალოსპორინით ან ამოქსიცილინ-კლავულანატით, უნდა გადავიდეთ კლინდამიცინზე, რათა უზრუნველყოფილ იქნეს CA-MRSA-ს დაფარვა.

•პაციენტებს, რომლებსაც შეხება აქვთ კატებთან ან კნუტებთან, ვამატებთ B. henselae-ს (მაგ. აზითრომიცინი) დაფარვას, თუ ის ჩართული არ იყო  საწყის სქემში.

•პაციენტებს, რომლებიც თავდაპირველად მკურნალობდნენ კლინდამიცინით, ჩვენ შეიძლება დავამატოთ NTM-ის დაფარვა, თუ არსებობს კლინიკური ნიშნები, რომლებიც მიუთითებენ NTM ინფექციაზე და გვაქვს უკუჩვენებები ქირურგიულ ამოკვეთაზე (თუ ეჭვი NTM-ზე მაღალია, ამოკვეთა უფრო მიზანშეწონილია).

ლიმფური კვანძის ბიოფსია – ლიმფური კვანძის ადრეული ექსციზიური ბიოფსია (ე.ი. როდესაც პირველად ვლინდება რეფერალურ ცენტრში) შეიძლება ნაჩვენები იყოს შემაშფოთებელი მახასიათებლების მქონე პაციენტებში (ცხრილი 3).

ექსციზიური ბიოფსია ასევე რეკომენდებულია იმ პაციენტებისთვის, რომლებშიც ტუბერკულოზური ან NTM ინფექცია არის საეჭვო, რადგან უბრალო ასპირაციამ შეიძლება გამოიწვიოს ფისტულოზური ტრაქტის განვითარება.

ბიოფსია უნდა ჩატარდეს ბავშვის მოვლის სპეციალიზებულ სამედიცინო ცენტრში და პათოლოგმა წინასწარ უნდა იცოდეს, რომ უნდა ჩატარდეს ლიმფური კვანძის ბიოფსია. ეს უზრუნველყოფს  პროცედურისთვის სათანადო მზაობას. ნიმუშის ნაწილები (დაუფიქსირებელი) უნდა იყოს დაცული შესაბამისი კვლევებისთვის (მაგ. იმუნოფენოტიპირება, ციტოგენეტიკა და მოლეკულური კვლევები). ბიოფსიის ნიმუშებიდან უჩვეულო ორგანიზმების (მაგ. Candida spp, Serratia marcescens, Chromobacterium violaceum) გამოყოფამ უნდა გვაფიქრებინოს ქრონიკულ გრანულომატოზურ  დაავადებაზე.

ლიმფური კვანძების ბიოფსიების დაახლოებით 20 პროცენტი აჩვენებს განკურნებად დაავადებას (მაგ. ლეიკემია, ლიმფომა, ცბერკულოზი). სუპრაკლავიკულური მდებარეობა, ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტორია ავთვისებიანობის პროგნოზირებისთვის, მაგრამ კვანძების ხასიათი ან ზომა ასევე შეიძლება იყოს გამოსადეგი ბიოფსიის საჭიროების გადასაწყვეტად. (იხილეთ „შემაშფოთებელი თვისებები“ ზემოთ.)

ყველაზე არანორმალური კვანძი შეირჩევა, თუ ჩართულია მრავალი კვანძის ჯგუფი. თუ არც ერთი კვანძი არ ჭარბობს, უპირატესობის კლებადი მიმდევრობით არჩევანი არის სუპრაკლავიკულური, საშვილოსნოს ყელის, აქსილარული და ინგუინალური, რადგან არასპეციფიკური შედეგის შანსი ყველაზე დიდია აქსილარულ და საზარდულის კვანძებში. გარდა ამისა, გართულებების ალბათობა (მაგ. ინფექცია, ნეიროვასკულური სტრუქტურების დაზიანება) უფრო მაღალია საზარდულისა და აქსილარული მიდამოებში.

ბავშვებში პერიფერიული ლიმფადენიპათიის შესაფასებლდ რეკომენდებულია ღია ბიოფსია წვრილი ნემსით ასპირაციით (FΝA). უცვლელი ქსოვილის ჰისტოლოგიური გამოკვლევა გვაწვდის ინფორმაციას პათოლოგიური უჯრედების (cаrϲinοma, მიკროორგანიზმები) და არანორმალური კვანძების არქიტექტურის შესახებ, რაც აუცილებელია ლიმფომების დიაგნოსტიკისთვის. არასწორი კვანძის აღების შემთხვევაში ცრუ-უარყოფითი შედეგები ჩნდება, რაც არცთუ იშვიათია. ღია ბიოფსია ჩვეულებრივ ტარდება ამბულატორიულ საფუძველზე ადგილობრივი ანესთეზიის ქვეშ. FNA-ს აქვს მაღალი ცრუ-უარყოფითი მაჩვენებელი შერჩევის ცდომილების და კარგად დიფერენცირებული ლიმფომების ამოცნობის სირთულის გამო; ცრუ დადებითი შედეგები იშვიათია. ციტოლოგიისთვის FNA ტრადიციულად ყველაზე გამოსადეგი იყო წინა რეციდივის შეფასებისას.